Szukaj w Oknotest.pl

reklama

Szprosy w oknach za i przeciw

Luty 2020

Odkąd tylko w budynkach pojawiły się okna zbliżone wyglądem do tych współcześnie stosowanych, wraz z nimi pojawiły się podziały tafli szyb stanowiących podstawowe wypełnienie ram ościeżnic bądź ram skrzydeł okiennych. Najpierw z konieczności, ze względu na ograniczenia technologiczne w produkcji szkła, później także ze względów estetycznych związanych z trendami w architekturze i projektowaniu. A szprosy we współczesnych oknach? Jakie argumenty przemawiają za lub przeciw ich stosowaniu?

Szczebliny i szprosy w oknach, czy to jedno i to samo?

Z pewnością wielu byłoby skłonnych uznać, że szczeblina w oknie, to to samo, co szpros. O dziwo robią tak nawet uznane marki producentów okien. Nie do końca słusznie. Polska Norma PN-EN 12 519:2007 definiuje pojęcie „szczebliny”, jako elementu dzielącego wypełnienie ramy ościeżnicy lub ramy skrzydła okna, na przykład szyby zespolonej, tym samym szczeblina, to jeden z możliwych elementów konstrukcyjnych okna.

Szczeblina w oknie drewnianym fot. neuffer.de
Szczeblina w oknie drewnianym
fot. neuffer.de
Szczeblina w oknie PVC fot. neuffer.de
Szczeblina w oknie PVC
fot. neuffer.de
reklama

Przywołana wcześniej Polska Norma nie definiuje pojęcia „szpros”. Szpros w oknie, niezależnie od rodzaju materiału, z którego zostanie wykonany jest tylko namiastką szczebliny stanowiącej element konstrukcyjny okna. Szpros, to element związany z wypełnieniem ramy ościeżnicy lub skrzydła, będący tylko mniej lub bardziej doskonałym „wizualnym oszustwem” imitującym fizyczny podział tego wypełnienia, wcale go jednak nie dzieląc.

Szczeblina oraz szpros w oknie nie są więc elementami technicznie tożsamymi i nie powinno się tych pojęć stosować zamiennie mimo, że z punktu widzenia estetyki zmierzają w tym samym kierunku, którym jest zaznaczanie i podkreślanie znaczenia podziałów wypełnień ram ościeżnic i skrzydeł okien w danym obiekcie budowlanym, jako charakterystycznego, samodzielnego elementu architektonicznego.

Szprosy w oknach – typy i materiały

Szprosy w oknach wykonywane są z aluminium lub kompozytów tworzyw sztucznych. Aktualnie możemy wyróżnić trzy wyraźnie różniące się pomiędzy sobą typy szprosów stosowanych zarówno w oknach drewnianych, aluminiowych, jak i PVC:

  • Szpros wiedeński, będący kombinacją szprosów międzyszybowych oraz szprosów naklejanych
  • Szprosy międzyszybowe
  • Szprosy nakładane

Szpros wiedeński, to najwierniejsza imitacja klasycznych szczeblin stanowiących elementy konstrukcyjne okien. Po raz pierwszy został zastosowany w roku 1984 według pomysłu i wynalazku austriackiego oddziału firmy Interpane Glass Industrie GmbH z siedzibą w Parndorf koło Wiednia, stąd i dzisiejsza nazwa tego rozwiązania.

Szpros wiedeński PVC fot. neuffer.de
Szpros wiedeński okno PVC
fot. neuffer.de
Szpros wiedeński okno drewniane fot. neuffer.de
Szpros wiedeński okno drewniane
fot. neuffer.de
reklama

Typowy szpros wiedeński składa się z dwóch niezależnych elementów. Szprosa wewnątrzszybowego imitującego ramkę dystansową oddzielającą od siebie płaszczyzny tafli szkła w szybie zespolonej oraz elementów maskujących naklejanych na zewnętrzną i wewnętrzną płaszczyznę szyby, nazywanych powszechnie szprosami naklejanymi. Za wykonanie ramek szprosa wewnątrzszybowego odpowiada producent szyby zespolonej. Za aplikację elementów naklejanych, producent okna.

Całość wymaga starannego projektowania i współpracy co najmniej dwóch firm, jednakże ostateczny efekt, czyli poprawne wykonanie wszystkich elementów szprosa wiedeńskiego tworzy u obserwatora patrzącego zarówno z daleka, jak i z bliska nieodparte wrażenie, że w skrzydle okiennym zamiast jednej tafli szyby zespolonej zastosowano wiele mniejszych szyb. Imitacja jest na tyle doskonała, że w swoim czasie trwała ożywiona dyskusja w państwach zachodnich, czy należy ją stosować podczas renowacji obiektów zabytkowych ze względu na to, że nie zostaje zachowana zasada autentyczności i rzetelności prac konserwatorskich.

Aktualnie, jak podaje niemiecka Wikipedia, szpros wiedeński jest już oficjalnie zatwierdzonym zamiennikiem dla historycznych okien z podziałami konstrukcyjnymi tworzonymi przez szczebliny. Niewątpliwą zaletą szprosów wiedeńskich jest wierność w wizualnym odtworzeniu podziałów tworzonych przez szczebliny, co może być ważne zarówno dla architektów, jak i użytkowników. Cena rozwiązania i pracochłonność podczas zabiegów pielęgnacyjnych oraz mycia okien, to naturalne bariery, z którymi należy się liczyć przy zakupie okien ze szprosami wiedeńskimi

Szpros międzyszybowy, to element wykonany z aluminium lub tworzywa sztucznego instalowany w przestrzeni pomiędzy taflami szkła tworzącymi pakiet szyby zespolonej, imitujący podział tafli na mniejsze części. W zależności od producenta, szprosy występują w różnych szerokościach przy czym, jako standardowe można przyjąć szerokości: 8mm; 18mm; 26mm; 45mm.

Kolor szprosów międzyszybowych można bez trudu dostosować do koloru ram ościeżnic i skrzydeł okiennych. Jeśli szprosy wykonane są z aluminium mogą być malowane proszkowo jedno albo dwustronnie na dowolny kolor z palety RAL, przy czym każdy z producentów szprosów dzieli kolorystykę na kolory standardowe i niestandardowe, co wpływa na cenę i dostępność poszczególnych produktów.

Szpros międzyszybowy fot. neuffer.de
Szpros międzyszybowy
fot. neuffer.de

Szprosy międzyszybowe mogą być gięte, a także łączone pod różnymi kątami, tym samym można je stosować w szybach i oknach o dowolnym kształcie, zgodnie z wymaganiem projektu architektonicznego. Zaleca się jednakże, aby grubość szprosa wewnątrzszybowego była co najmniej o 4mm mniejsza od grubości ramki dystansowej w szybie zespolonej, co zapobiega bezpośredniemu stykaniu się powierzchni szkła z powierzchnią szprosa, chroniąc powłoki szkła oraz samą szybę przed uszkodzeniem.

reklama

Dystans pomiędzy szprosem, a szkłem umożliwia także zastosowanie tak zwanych „bumponów”, przekładek dodatkowo chroniących szkło przed uszkodzeniem, a jednocześnie ograniczających drgania i zjawisko dzwonienia szprosów wewnątrzszybowych. Planując zastosowanie szprosów międzyszybowych warto również zwrócić uwagę, aby pojedyncze pola nie przekraczały powierzchni 0,7m2, a odległość pomiędzy łączeniami odcinków nie przekraczała 700mm.

Szpros międzyszybowy, to aktualnie niewątpliwie najpopularniejsze i najpowszechniej stosowane rozwiązanie w przypadku okien ze szprosami. Dwa argumenty, które o tym decydują, to z pewnością cena rozwiązania, a także brak jakichkolwiek utrudnień podczas zabiegów pielęgnacyjnych oraz mycia okien, ponieważ mimo zastosowania szprosów w oknach, konserwacji podlega cała, niczym nie podzielona płaszczyzna szyby zespolonej.

Szpros nakładany, nazywany także szprosem otwieranym, to najmłodsze z dostępnych rozwiązań pozwalających na zastosowanie szprosów w oknach. Wykonywany jest w postaci ramki mocowanej na zatrzaskach albo zawiasach po zewnętrznej lub wewnętrznej stronie okna, bądź po obu stronach jednocześnie. Ramka szprosu nakładanego nie przylega bezpośrednio do szkła, co umożliwia swobodne spływanie wody opadowej po płaszczyźnie szyby nie powodując zabrudzeń w okolicach szprosów.

Szpros nakładany na skrzydło okna fot. Szkłopol Gliwice
Szpros nakładany na skrzydło okna
fot. Szkłopol Gliwice

Szpros nakładany, stosowany jest raczej rzadko mimo, że jedną z jego zalet jest to, że można go instalować zarówno w oknach nowych, jak i oknach użytkowanych nadając budynkowi nowy wyraz architektoniczny. 

 Szprosy w oknach – wpływ na przenikania ciepła

Często można usłyszeć, że szprosy, szczególnie te instalowane we wnętrzu szyb zespolonych wpływają bardzo negatywnie na przenikalność cieplną okien i drzwi balkonowych. Przyglądając się zagadnieniu bez zbędnych emocji właściwych miłośnikom i przeciwnikom szprosów pozostaje nam stwierdzić, że instalacja szprosów w przestrzeni międzyszybowej faktycznie wpływa na pogorszenie wartości współczynników przenikania ciepła szyby zespolonej i okna, ale ten wpływ nie jest tak zdecydowany i tak negatywny, jak to się często twierdzi.

Skąd takie różnice w ocenie wpływu szprosów w oknach na przenikalność cieplną? Wydaje się, że tajemnica tkwi w podejściu do zagadnienia.

Jeżeli, ktoś chce uzasadnić negatywny wpływ szprosów na przenikalność cieplną odwołuje się zazwyczaj do Polskiej Normy PN-EN 14351-1 i załącznika J, w którym stwierdza się, że przenikalność cieplna Uw okien ze szczebliną lub szprosem można obliczać zwiększając wartość współczynnika przenikalności cieplnej takiego samego okna bez szprosu lub szczebliny o pewną określoną wartość podaną w Tablicy J.1. Zgodnie z tą zasadą, gdy w szybie zespolonej znajduje się wiele szprosów, wartość współczynnika Uw należy zwiększyć o 0,2 W/(m2*K).

Zwolennicy szprosów odwołują się z kolei do dokładniejszych obliczeń wartości liniowego mostka cieplnego powstającego pomiędzy szprosem, a powierzchnią szyby, z których wynika, że owszem, szpros zwiększa wartość współczynnika przenikania ciepła, lecz wzrost nie jest aż tak duży jak chce tego Polska Norma PN-EN 14 351-1.

Postanowiliśmy sprawdzić, jak przy obu metodach zmieni się współczynnik przenikania ciepła okna AdamS Passiv-line Plus o wymiarach 1230mm x 1480mm, wyposażonego w dwukomorową szybę zespoloną o współczynniku przenikania ciepła Ug = 0,5 W/(m2*K), jednego z najlepszych dostępnych na rynku okien energooszczędnych.

Porównanie wartości współczynnika przenikania ciepła okna AdamS Passiv-line Plus
Współczynnik przenikania ciepła okna bez szprosów raport MLTB 3213-2019 Współczynnik przenikania ciepła  okna ze szprosami według PN-EN 14351-1 Współczynnik przenikania ciepła okna ze szprosami obliczony na podstawie wartości liniowego mostka cieplnego Ψ
okno bez szprosów szkic okno ze szprosami szkic okno ze szprosami szkic
Uw = 0,69 W/(m2*K) Uw = 0,89 W/(m2*K) Uw = 0,73 W/(m2*K)

Z przedstawionego porównania wynika, że wpływ szprosów na wartość współczynnika przenikania ciepła jest faktem, ale nie jest tak znaczący, jak chce tego Polska Norma, co wydaje się być dobrą informacją dla wszystkich inwestorów, którym szprosy międzyszybowe albo szprosy wiedeńskie wydają się być miłym i estetycznie uzasadnionym dodatkiem do kupowanych okien i drzwi balkonowych.

Okna ze szprosem, czy bez?

Trendy współczesnego budownictwa idą w kierunku modernizmu architektonicznego i stosowania w obiektach mieszkalnych maksymalnie dużych, niczym nie dzielonych powierzchni przeszklonych. Jeśli ulegać modzie, zastosowanie szprosów w oknach wydaje się iść pod prąd bieżącym trendom. Jednak jeśli inwestycja w okna dotyczy budynku zabytkowego albo na przykład projektu domu w stylu kolonialnym, to szczebliny, a jeśli patrzeć ekonomicznie, szprosy w oknach są całkiem na miejscu, wręcz konieczne.

Gdy do tych rozważań architektonicznych włączymy jeszcze pierwiastek subiektywnego poczucia estetyki każdego nabywcy, to dodatkowo utrudniamy sobie jednoznaczną odpowiedź na pytanie o szprosy w oknach. Przedstawiliśmy garść informacji i argumentów za i przeciw. Ostateczna decyzja, jak zwykle, w rękach i głowach inwestorów.

OKNOTEST.PL

Zdjęcia / źródło: Szkłopol GliwiceNeuffer Fensterfabrik

Andrzej Błaszczyk 2020-02-20 00:00:00 aktualizacja: 2020-11-13 12:50:57


Komentarze

Bądź pierwszy i dodaj swój komentarz!

dodaj komentarz
Zobacz także...

Okna producenci opinie

OKNOTEST.PL © 2007 - 2024