Branżowa informacja pożyteczna! Przenoszenie wyników badań ITT.

Jednym z najtrudniejszych zagadnień dotyczącym stosowania badań stolarki okiennej w praktyce jest wykorzystywanie wyników badań ITT w ramach PN EN 14351-1:2006, do deklarowania własności innych konstrukcji okiennych niż poddane tymże badaniom. Podstawowa regulacja tego problemu została określona w punkcie 7.2.5 normy: „Dobór próbek” , zgodnie z którym powinny być one reprezentatywne dla całej rodziny wyrobów, tzn. dla wszystkich konstrukcji podobnych, rozumianych w sposób określony w punkcie 3.4 (Tytuł podpunktu) , zgodnie z załącznikiem normatywnym E. Poszczególne wymagania zasadnicze określone w PN-EN 14351-1 mają swoje własne charakterystyczne „zakresy bezpośredniego stosowania”, czyli sposoby przenoszenia wyników badań z próbek na inne wyroby. Dwie podstawowe zasady brzmią następująco:

• Wyniki badań wodoszczelność zgodnie z normą PN-EN 1027, oraz wyniki badań przepuszczalności powietrza zgodnie z normą PN-EN 1026, można deklarować dla wyrobów których pole powierzchni jest nie większe niż 150 % pola powierzchni badanej próbki
• Wyniki badań odporności na obciążenie wiatrem zgodnie z normą PN-EN 12211 można wykorzystać dla wyrobów o szerokości i wysokości nie większej niż badana próbki.

Te dwie zasady pozwalające deklarować jakże ważne własności podstawowe, muszą być odczytywane w kontekście wskazówek , których norma dostarcza w innych miejscach:

• Dla wszystkich okien jednoskrzydłowych (stałych szkleń w ramie i skrzydle, okien uchylnych i rozwieralnych itp.), właściwą próbką do badań jest okno uchylno-rozwierane nie wyposażone w szczebliny (załącznik F, tablica F1 wiersz 2, oraz opis pod tabelą)
• Dla okien wieloskrzydłowych, wszystkie skrzydła muszą być bocznie zawieszone, a ich liczba musi być nie mniejsza niż liczba skrzydeł w oknie deklarowanym, (załącznik F, tablica F1 wiersz 3 )

Szczegółowe zasady przenoszenia wyników badań, możemy określić następująco:

• Badając balkon jednoskrzydłowy uchylno-rozwierany bez poprzeczki o wymiarach 1000x2000 możemy deklarować wodoszczelność i przepuszczalność powietrza dla wszystkich konstrukcji jednoskrzydłowych, których pole powierzchni nie przekracza 3m² ( 1,0*2,0*1,5),
  Poprzeczka w skrzydle okna balkonowego zawęża możliwość przenoszenia wyników badań. Zgodnie z zasadą poddawania testom ITT najbardziej niekorzystnej konstrukcji, przebadanie okna jednoskrzydłowego z porzeczką powoduje możliwość przenoszenia wyników badań jedynie na okna jednoskrzydłowe z poprzeczką. Okna bez poprzeczki jako konstrukcja o gorszych własnościach mechanicznych musi w takim przypadku zostać przebadana osobno, gdyż zgodnie z podstawową zasada normy PN-EN 14351-1 nie dopuszcza się deklarowania własności konstrukcji słabszych na podstawie badań konstrukcji lepszych.
• Badając okno wieloskrzydłowe, o wszystkich skrzydłach bocznie zawieszonych (np. jedno skrzydło uchylno-rozwierane i pozostałe tylko rozwierane) możemy wyniki przeprowadzonych badań wodoszczelności, przepuszczalności powietrza i odporności na obciążenie wiatrem , wykorzystywać na wszystkie konstrukcje o szerokości i wysokości nie większej niż były badane i liczbie skrzydeł nie większej niż użyto w badanej próbce.
  Przykład:
  Załóżmy ze przebadano okno jednorzędowe, czteroskrzydłowe o wszystkich skrzydłach uchylno-rozwieranych o szerokość 2400 mm i wysokość 1700 mm. Na podstawie wyników badań tego okna można deklarować własności takich okien jak:
  • Okno trójskrzydłowe o wymiarach szerokość 2400 mm i wysokość 1700 mm, a także o wymiarach mniejszych niż określono powyżej,
  • Okno dwuskrzydłowe o wymiarach szerokość 2400 mm i wysokość 1700 mm, a także o wymiarach mniejszych niż określono powyżej,
  • Okna dwurzędowe o liczbie skrzydeł nie większej niż cztery w dowolnym układzie, i wymiarach zewnętrznych nie większych niż szerokość 2400 mm i wysokość 1700 mm,
  • Okna trójrzędowe o liczbie skrzydeł nie większej niż cztery w dowolnym układzie, i wymiarach zewnętrznych nie większych niż szerokość 2400 mm i wysokość 1700 mm,
  • I choć trudno to sobie wyobrazić, lecz norma dopuszcza, również okna czterorzędowe o liczbie skrzydeł nie większej niż cztery w dowolnym układzie, i wymiarach zewnętrznych nie większych niż szerokość 2400 mm i wysokość 1700 mm,

Poprzez skrzydło, rozumieć należy również stałe szklenie w skrzydle i stałe szklenie w ramie.

O ile ze zwykłym oknem nie będziemy mieć problemu, to jak należy podejść do konstrukcji , które można określić jako „mieszane”, gdyż posiadają cechy okien wieloskrzydłowych, np. jednoskrzydłowe okno balkonowe ze szczebliną?

Otóż:

• Badania balkonu jednoskrzydłowego ze szczebliną o wymiarach 1000x2000, możemy wykorzystać do deklarowania własności okien jednoskrzydłowych wszystkich konstrukcji jednoskrzydłowych ze szczebliną których pole powierzchni nie przekracza 3m² (1,0*2,0*1,5)
• Badając okna przedstawione na rysunkach 1 i 2, możemy deklarować własności wodoszczelności, przepuszczalności powietrza i odporności na obciążenie wiatrem tylko na takie same konstrukcje o szerokości i wysokości nie większej niż badane. Specjalnie użyłem sformułowania ”wysokość i szerokość” , zamiast „wymiary”, gdyż przy przenoszeniu wyników dla tego typu konstrukcji, zamiana szerokości z wysokością jest niedopuszczalna, ze względu na długość elementów pionowych.

Prawidłowe przenoszenie wyników, a więc zgodne z prawem deklarowanie własności wyrobu i związane z nim stosowanie znaku CE (zwłaszcza przy zamówieniach specjalnych, w których klient oczekuje konstrukcji nietypowych) wymaga uważnej analizy danej konstrukcji w odniesieniu do posiadanych wyników badań: wartości poszczególnych cech, rozmiarów czy wreszcie zastosowanych materiałów. Prowadzona przez LTB analiza wyników z badań ITT skłania również do stawiania pytań, czy możliwa jest prosta zamiana materiałów składowych użytych w badanych próbkach na inne i jak wpływa to na deklarowane własności wyrobu i wreszcie jak w związku z tym, podchodzić do wartości deklarowanych na etykiecie wyrobu. Zagadnienie to jest złożone i jest przedmiotem dodatkowych prac prowadzonych przez instytuty (np. IFT Rosenheim). Najbardziej jasne i czytelne zasady alternacji komponentów można określić dla szyb zespolonych, którym to zasadom zostanie poświęcony następny artykuł.

mgr inż. Bogdan Wójtowicz
Kierownik Techniczny LTB S.C.
www.ltb.org.pl

Artykuł prezentujemy w całości dzięki uprzejmości kwartalnika PROFIOKNO

¹ Initial Type Testing (Badania Wstępne Typu)