Montaż okien PCV - pamiętaj, że…

Einstein twierdził, że jeśli to samo ciągle robimy tak samo, to szaleństwem jest oczekiwać innego rezultatu. Do montażu okien maksyma pasuje jak ulał. Ciągle te same błędy po stronie wykonawców i ciągle ta sama beztroska po stronie inwestorów. Sytuacja bez wyjścia? Nic podobnego, pod jednym wszakże warunkiem. Obie strony muszą zacząć współdziałać przed, w trakcie i po montażu oraz przyjąć do wspólnej wiadomości i pamięci kilka podstawowych zasad.

Inwestorze pamiętaj, że:

O oknach i ich montażu trzeba myśleć już na etapie wyboru projektu. Wielkość, kształt, konstrukcja, właściwości użytkowe, kolor, dodatkowe elementy wyposażenia, pozycja okien w ościeży i związana z tym technika montażu mają wpływ na ostateczny koszt budowy. Wybierając i realizując projekt przemyślany zawczasu nie trzeba „oszczędzać” kosztem jakości wyrobów i wykonywanych robót, ani też „dokładać” do interesu.

Montaż okien - przygotowanie otworów

Ościeża okienne są elementem muru konstrukcyjnego budynku. O poprawność wykonania ościeży trzeba zadbać już na etapie wykonywania robót murarskich. Ściany ościeży powinny zachować pion i poziom na całej swojej długości i głębokości. Zamki, wpusty albo spoiny pomiędzy cegłami, bloczkami, pustakami powinny być wyrównane przy użyciu zaprawy. Powierzchnie ościeży przygotowanej do montażu okien powinny być proste, gładkie i spoiste. Gładź i spoistość ścian ościeży można dodatkowo poprawić stosując środki do gruntowania.

Jeżeli ściany konstrukcyjne budynku wznoszone są z pustaków, to progowe, dolne powierzchnie ościeży okiennych warto wykończyć pojedynczą warstwą materiału o litej strukturze, np. cegłą pełną, a dopiero potem równać do uzyskania gładzi, poziomu i spoistości.

Pozioma, lita, gładka i spoista powierzchnia progu ościeży zapewni prawidłowość uszczelnienia oraz mechanicznego połączenia okna z murem konstrukcyjnym budynku. Jeżeli taki sposób przygotowania progu ościeży nie był przewidziany w projekcie należy pamiętać, że dodatkowa warstwa litego materiału może wpływa na zmianę wymiarów ościeży, a co za tym idzie, również wymiarów okien.

Planując montaż okien z wykorzystaniem tzw. „ciepłych parapetów” należy pamiętać o uwzględnieniu wysokości kształtek PS/XPS w wymiarze ościeża przygotowanego do montażu okien. W ścianach z pustaków warstwa litego materiału w progu wraz z wysokością ciepłego parapetu mogą spowodować różnice w wysokości dochodzącą do +/- 15 cm od wartości zakładanej w projekcie.

Repery i wysokości

Po zakończeniu robót związanych ze wznoszeniem ścian konstrukcyjnych i przygotowaniu ościeży do montażu okien konieczne jest naniesienie reperów wysokościowych 1 m oraz reperów wysokości posadzek w stanie niewykończonym i wykończonym. W ten sposób wszystkie okna i drzwi balkonowe zostaną osadzone na właściwej wysokości niezależnie od elewacji, na której się znajdują.

Wytyczanie reperów przed osadzeniem okien pozwala także na wykrycie ewentualnych wad w wykonaniu robót murarskich i ich niezwłoczne poprawienie. Warto rówinież zaznaczyć miejsce, z którego rozpoczęto wytyczanie. Informacja o tym punkcie może przydać się każdemu wykonawcy, którego prace zależne są od wytyczonych poziomów.

Jeżeli konstrukcje okienne będą montowane w obiekcie przed wykonaniem posadzek warto wykonać podmurówki pod drzwi balkonowe. Wierzchnie płaszczyzny podmurówek powinny spełniać takie same wymagania jak progowe części ościeży okiennych. Powinny być wypoziomowane, gładkie i spoiste.

Wykonanie podmurówek o właściwej wysokości i konstrukcji zapewnia możliwość właściwego podparcia progowych elementów konstrukcji okiennych na całej długości przy jednoczesnym ograniczeniu wartości powstających mostków termicznych. Górna krawędź wykończonej podmurówki powinna znaleźć się +/- 5 do 10 cm poniżej poziomu repera wysokości posadzki w stanie wykończonym. Przestrzeń pomiędzy górną płaszczyzną podmurówki, a progową częścią konstrukcji okiennej należy wypełnić systemowym poszerzeniem albo tzw. „profilem bazowym”.

Montaż okien - organizacja placu budowy

Art. 18 ust. 1 ustawy Prawo budowlane zobowiązuje inwestora do organizacji procesu budowy z zachowaniem zasad BHP. Wiąże się to między innymi z koniecznością zapewnienia sprawnego i bezpiecznego przemieszczania elementów konstrukcji okiennych do i wewnątrz obiektu. Krótko mówiąc najpierw schody potem montaż okien. W innych przypadkach windy lub urządzenia dźwigowe. 10 kg to dopuszczalny ciężar, który można wnosić po drabinie przenośnej. 1m2 standardowej dwukomorowej szyby zespolonej waży 30 kg!

Do wznoszonego obiektu trzeba zapewnić dojazd umożliwiający dostarczenie zamówionych konstrukcji okiennych na odległość co najmniej 25m, ich bezpieczny rozładunek i przemieszczenie do miejsca instalacji. Nie wolno ręcznie przenosić ciężarów większych niż 500 kg. Grząski grunt, wykopy albo pryzmy ziemi, materiałów bądź odpadów wokół obiektu są nie tylko utrudnieniem w wykonaniu robót montażowych lecz także zagrożeniem zdrowia lub życia wykonawców powodowanym działaniem lub zaniechaniem inwestora. W razie wypadku prokurator nie zapomni o inwestorze korzystając z art. 18 ust.1 ustawy Prawo budowlane.

Planowanie montażu okien

Przed pierwszą rozmową ze sprzedawcą trzeba sprawdzić, co na temat instalacji okien napisano w projekcie budowlanym. Jeżeli projekt nie zawiera zaleceń i istotnych detali montażu okien, to jest nie kompletny choćby w świetle przepisu załącznika nr 2 do Rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie pkt. 3.2.1 oraz § 12 Rozporządzenia Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego.

Projekt niekompletny, to nienależycie wykonane dzieło. Projektant powinien uzupełnić braki projektu. Odpuszczając uzupełnienia projektantowi, inwestor przejmuje na własne barki obowiązek zaprojektowania instalacji okien we własnym domu i związane z tym ryzyko, a także w znacznej mierze odpowiedzialność za uzyskany efekt. To konsekwencja wynikająca z treści art. 18 ust.1 pkt.1 ustawy Prawo budowlane.

Przystępując do samodzielnego planowania montażu nie wystarczy spytać sprzedawcy o to, czy wraz z dostawą okien świadczy usługi instalacji. Kolejne pytania muszą dotyczyć sposobu w jaki usługi są świadczone, czynności które zostaną wykonane w trakcie instalacji, materiałów, technologii oraz narzędzi. Odpowiedzi powinny znaleźć się w ofercie, a potem w umowie.

W planowaniu montażu okien konieczne jest ścisłe współdziałanie inwestora z wykonawcą. Zasada współdziałania wynika nie tylko z charakteru zawieranej umowy, ale i ze zdrowego rozsądku. W braku ustaleń projektowych wykonawca uczestniczący w planowaniu montażu, a później dokonujący instalacji może opierać się wyłącznie na informacjach udzielonych przez inwestora i poczynionych z nim ustaleniach, co do wymagań obiektowych.

Plan montażu okien powinien przybrać formę pisemną i wejść w skład postanowień zawieranej umowy. Przed jej podpisaniem należy sprawdzić, czy poczynione ustalenia montażowe odpowiadają wymaganiom przepisów i aktualnemu stanowi wiedzy technicznej, której źródłami są między innymi instrukcja montażu opracowana przez producenta okien albo instrukcja montażu okien 421/2016 wydana przez Instytut Techniki Budowlanej w Warszawie, bądź inny dokument przywołany przez strony w umowie.

Montaż okien – odbiór robót

Jedną z form współdziałania inwestora z wykonawcą jest uczestnictwo w odbiorach prac związanych z instalacją okien. Dokonywanie odbiorów nie jest aktem dobrej woli inwestora, jest jego obowiązkiem wynikającym z treści art.18 ust.1 pkt.4 ustawy Prawo budowlane.

Brak należytego, a już na pewno brak określonego umową współdziałania ze strony inwestora podczas planowania montażu i prowadzenia robót instalacji okien może być powodem do odstąpienia od umowy przez wykonawcę.

Przy prawidłowo zaplanowanej i wykonywanej instalacji okien, część prac ma charakter robót zanikających i ulega zakryciu w trakcie wykonywanych zgodnie z technologią czynności montażu. Po ostatecznym zakończeniu instalacji okien w praktyce brak jest możliwości oceny jakości części wykonanych robót. Z tego względu inwestor albo upoważniona przez niego osoba powinna sprawować bieżący nadzór nad instalacją, potwierdzając prawidłowość wykonania podczas odbiorów częściowych.

Nadzór i odbiory robót, to sposób wczesnego eliminowania wad i usterek montażu. Wady ujawniane podczas odbiorów mogą być podstawą do wezwania i wyznaczenia wykonawcy terminu do zmiany sposobu wykonywania robót. Nie zastosowanie się wykonawcy do wezwania w wyznaczonym terminie może być podstawą do odstąpienia od umowy przez inwestora albo powierzenia poprawek lub dalszego wykonania dzieła innej osobie na koszt i niebezpieczeństwo dotychczasowego wykonawcy (art. 636 K.c.)

Pogoda na montaż okien

Roboty związane z instalacją okien najlepiej prowadzić w okresie suchej, stabilnej pogody z temperaturami dobowymi oscylującymi w zakresie od + 15°C do +18°C i możliwie słabym wietrze nie przekraczającym 10 m/s. Kształtowniki z PCV mają wtedy neutralną charakterystykę, a wiązania chemiczne w materiałach mocujących i uszczelniających zachodzą odpowiednio szybko i trwale. Za temperaturę graniczną, bezpieczną dla prawidłowego prowadzenia prac związanych z instalacją okien można przyjąć + 5 °C. Prowadzenie prac instalacyjnych przy temperaturach spadających lub trwale niższych od temperatury granicznej obarczone jest ryzykiem powstawania błędów dotyczących trwałości i szczelności połączeń okna z ościeżem.

W powstającym budynku montaż okien jest czynnością związaną z jego budową i jako taki zgodnie z dyspozycją z art.5 ust.1 ustawy Prawo budowlane powinien być wykonywany w sposób określony w przepisach, w tym techniczno-budowlanych, oraz zgodnie z zasadami wiedzy technicznej, którymi dla wykonawcy instalacji mogą być instrukcja montażu opracowana przez producenta okien albo instrukcja montażu okien 421/2016 wydana przez Instytut Techniki Budowlanej w Warszawie bądź inny dokument przywołany przez strony w umowie.

Montaż okien zacznij od… projektu

Do obowiązków inwestora należy zorganizowanie procesu budowy z uwzględnieniem zawartych w przepisach zasad bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, a w szczególności zapewnienie opracowania projektu budowlanego i stosownie do potrzeb innych projektów, co wynika z treści art.18 ust.1 pkt.1 ustawy Prawo budowlane.

Montaż okien, szczególnie we wznoszonym obiekcie budowlanym, powinien być opisany, a istotne detale przedstawione w formie graficznej w części rysunkowej projektu budowlanego. Zanim wdasz się z inwestorem w indywidualne uzgodnienia, co do sposobu instalacji okien albo zaproponujesz cenę usługi sprawdź, co na temat instalacji napisano w projekcie, bo może wyjątkowo coś napisano, a wtedy jest to dla wykonawcy wiążące.

Przygotowanie obiektu do montażu okien

W czasie pierwszego spotkania z inwestorem albo podczas pierwszej wizyty na placu budowy ustal, czy obiekt jest właściwie przygotowany do instalacji okien. Oceń stan przygotowania ościeży okiennych, sprawdź czy naniesione są repery wysokościowe 1m oraz repery wysokości posadzek w stanie niewykończonym i wykończonym. Sprawdź możliwości dojazdu do obiektu, manewrowania i postoju pojazdów, warunki rozładunku oraz przemieszczania konstrukcji okiennych do i wewnątrz obiektu.

Jeżeli inwestor jeszcze nie przygotował obiektu i placu budowy do instalacji okien, to tworzony przez strony plan montażu, a później oferta, a także umowa powinny jasno określać kto, kiedy, co i jak ma wykonać. Instalacja okien w nieprzygotowanym obiekcie jest pierwszą i podstawową przyczyną ujawniających się w późniejszym okresie wad montażu okien.

Pomiar ościeży nieprzygotowanych do montażu i ustalone na tej podstawie wymiary konstrukcji okiennych powinny mieć charakter jedynie orientacyjny i niewiążący. W trakcie przygotowania ościeży do montażu, wymiary otworów okiennych, a co za tym idzie wymiary okien, sposób mocowania oraz dobór materiałów uszczelniających mogą zmieniać się i to w sposób znaczący.

Montaż okien – mocowanie mechaniczne

Dla każdej konstrukcji okiennej należy określić ilość punktów mocowania mechanicznego okna do muru konstrukcyjnego. Co do zasady liczba punktów mocowania zależna jest od wartości ciśnienia prędkości wiatru, a mocowanie musi być wykonane czterostronnie, na dole, górze i bokach konstrukcji okiennej. Jeżeli ilość i rozmieszczenie punktów mocowania mechanicznego nie zostało przedstawione w projekcie, ani nie jest przedmiotem indywidualnych ustaleń z inwestorem podczas planowania instalacji, należy w tym zakresie stosować się do zaleceń instrukcji montażu wydanej przez producenta okien albo ogólnych zaleceń instrukcji 421/2016 Instytutu Techniki Budowlanej bądź innego dokumentu będącego źródłem wiedzy technicznej powołanego przez strony w umowie.

Kotwy z blachy stalowej, dyble w otulinie stalowej, śruby ramowe są równoważnymi środkami mocowania, służącymi do wykonania mechanicznego połączenia okna z murem konstrukcyjnym. O wyborze jednego z nich decyduje planowane przeznaczenie i zastosowanie konstrukcji okiennej, rodzaj materiału, z którego wykonany jest mur konstrukcyjny w obrębie ościeży okiennej oraz indywidualne ustalenia z inwestorem.

Punkty mocowania mechanicznego przenoszą z okien na mur konstrukcyjny także część obciążeń pochodzących od sił powstających w wyniku rozszerzalności termicznej kształtowników okiennych z PCV. Zbyt duża albo zbyt mała ilość punktów mocowania mechanicznego może prowadzić do odkształcania się konstrukcji okiennych i zmiany albo całkowitej utraty deklarowanych lub wymaganych poziomów właściwości użytkowych, wynikających z przepisów techniczno-budowlanych lub zaleceń instrukcji 480 Instytutu Techniki Budowlanej albo umowy.

Hocki klocki podporowe

Punkty mechanicznego połączenia okna z ościeżem nie powinny przenosić na mur konstrukcyjny sił pochodzących od ciężaru konstrukcji. Przeniesienie tego rodzaju obciążeń na konstrukcję budynku następuje za pośrednictwem klocków podporowych rozmieszczanych równolegle do jego płaszczyzny.

Kliny służące do ustalenia i stabilizacji pozycji ościeżnicy podczas mocowania w ościeży nie zastępują i nie spełniają funkcji klocków podporowych. Powinny być bezwzględnie usuwane, a miejsce w którym się znajdowały uszczelnione w taki sam sposób, jak pozostała część obwodu szczelin dylatacyjnych.

Źle rozmieszczone klocki podporowe lub ich brak mogą być przyczyną powstawania trwałych odkształceń konstrukcji okiennych powodujących zmianę, a nawet utratę deklarowanych lub wymaganych poziomów właściwości użytkowych, wynikających z przepisów techniczno-budowlanych lub zaleceń instrukcji 480 Instytutu Techniki Budowlanej albo umowy.

Dylatacyjne szczeliny montażowe

Okna PCV pod wpływem temperatury zmieniają wymiary zarówno w osi głębokości, jak i szerokości kształtowników okiennych. Odpowiedniej szerokości szczeliny dylatacyjne umożliwiające „pracę” okna powinny być zaplanowane i zachowane zarówno od strony węgarka, jak i na całym obwodzie, (głębokości), konstrukcji okiennej.

Szerokości szczelin dylatacyjnych ustalone w trakcie planowania instalacji okien powinny być dostosowane do gabarytów konstrukcji okiennej i jej rozszerzalności termicznej, wybranego sposobu wykonania uszczelnień przy uwzględnieniu charakterystycznych właściwości materiałów uszczelniających.

Ciągłość uszczelnień

Szczególną uwagę należy poświęcić sposobowi wykonania uszczelnień w progowych, (dolnych), częściach konstrukcji okiennych oraz na łączeniach konstrukcji okiennych przy użyciu łączników rurowych, kątowych i statycznych. Wykonanie prawidłowego uszczelnienia w tych miejscach wymaga zastosowania indywidualnych rozwiązań technicznych, których z reguły nie przedstawiają instrukcje producentów lub inne popularne źródła wiedzy technicznej.

Wypełnienie szczelin dylatacyjnych na całej ich długości oraz głębokości wyłącznie pianką PU jest niewystarczające dla uzyskania pełnej szczelności połączenia okna z murem, a więc nie spełnia wymagania załącznika nr 2 pkt. 2.3.1 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie.

Badania przepuszczalności powietrza przez połączenie okna z murem wskazują, że nawet prawidłowo wykonane połączenie wypełnione wyłącznie pianką PU jest aż o 70% mniej szczelne od takiego samego połączenia wypełnionego pianką PU dodatkowo osłoniętego odpowiednimi foliami izolacyjnymi od strony wewnętrznej i zewnętrznej.

Montaż okien – odbiory robót

Inwestor albo osoba przez niego upoważniona powinna uczestniczyć we wszystkich odbiorach przewidzianych umową stron. To nie tylko obowiązek wynikający z art. 18 ustawy Prawo Budowlane, czy też art. 643 K.c. to także element współdziałania inwestora przy wykonywaniu dzieła, za jakie należy uważać instalację okien w sposób zaplanowany lecz nie wynikający z projektu budowlanego.

Chcąc wykazać prawidłowość wykonania instalacji wszystkich okien, a jeszcze lepiej instalacji poszczególnych okien z zestawienia stolarki, warto przygotować szczegółowy protokół odbioru uwzględniający poszczególne fazy montażu. W sytuacjach spornych tylko w ten sposób można wykazywać należytą jakość wykonania robót na dzień wydania rzeczy.

Montaż okien z należytą starannością

Wszelkie czynności związane z instalacją okien wykonawca powinien prowadzić z zachowaniem należytej staranności. Należyta staranność osoby zawodowo wykonującej zobowiązanie - poza sytuacjami, w których umówiono się inaczej - jest rozumiana jako staranność przeciętnie wymagana, a więc zachowująca ustaloną wzorcem średnią na wystarczającym poziomie, na tyle dobrym, aby prawidłowo wykonać czynności zawodowe, co wywiódł Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 marca 2012 r., I CSK 330/11.

Istota montażu okien, to… umowa

Istotą prawidłowego montażu okien wbrew pozorom nie jest wybór takich, czy innych materiałów albo wykonanie czegoś w zgodzie z taką, czy inną instrukcją. Istotą prawidłowego montażu jest świadome samozobowiązanie się stron umowy, inwestora i wykonawcy, do wykonania określonych projektem albo umową czynności z należytą starannością, a potem wykonanie przyjętego na siebie zobowiązania. Istotą montażu okien jest… umowa. Tylko tyle i ciągle jeszcze aż tyle.

OKNOTEST.PL