Szukaj w Oknotest.pl

reklama

Zadatek a zaliczka - co przepada a co jest zwrotne, czym się różnią?

Sierpień 2023

Zawierając umowę masz wpłacić z góry 10 000 złotych! Co lepsze zadatek, czy zaliczka? Czym różni się zadatek od zaliczki?  

W sprzedaży konsumenckiej, gdy przedmiot umowy ma dużą wartość, sprzedawcy często żądają od kupujących wpłaty określonej kwoty pieniędzy „z góry”. Jedni nazywają taką wpłatę zaliczką, inni zadatkiem. Bywa i tak, że w umowach pojęcie „zadatek” albo „zaliczka” występuje zamiennie. Kupujący mają wiele obaw przed dokonywaniem takich płatności, bo słyszą o możliwości przepadku albo odmowach zwrotu kwoty zaliczki lub zadatku. Czy jest się czego obawiać?

reklama

Pewną kwotę pieniężną wpłacaną „z góry”, przy zawarciu umowy, można nazwać zaliczką albo zadatkiem. Na pewno nie powinno stosować się w umowie tych pojęć zamiennie, bo każde z nich znaczy co innego i w inny sposób wpływa na moc umownych więzi pomiędzy kontrahentami. Zadatek  może stać się zaliczką. Zaliczka na pewno nie stanie się zadatkiem!

Spis treści - czego dowiesz się z artykułu:

Dla kupującego, bo to on z reguły ma zapłacić tę zaliczkę albo zadatek, ważne jest przede wszystkim to, że zgoda na zapłatę zależy tylko i wyłącznie od jego woli. Żaden przepis nie nakłada na kupującego obowiązku zapłaty zaliczki albo zadatku przy zawieraniu umowy, ani nie określa maksymalnej lub minimalnej wysokości kwoty zaliczki i zadatku. W przypadku, gdy kupujący nie godzi się na zapłatę „z góry”, a sprzedawca twardo tego wymaga, co najwyżej nie dojdzie do zawarcia umowy.

Podejmując jednak decyzję o zapłacie pewnej kwoty pieniężnej „z góry”, koniecznie trzeba określić, czy będzie w przyszłości traktowana, jako zadatek lub zaliczka i co będzie się z nią działo w przypadku niewykonania albo nienależytego wykonania umowy. Prawo pozostawia w tym względzie dużą swobodę, tę samą kwotę pieniędzy strony mogą uznać za zadatek albo za zaliczkę, o tym co postanowią zdecyduje ich zgodna wola wyrażona w treści zawartej umowy.  

Zaliczka a zadatek różnice

reklama

Gdy przy zawieraniu umowy sprzedawca proponuje dokonanie części płatności „z góry”, większość kupujących bardziej interesuje kwota, jaką przyjdzie im zapłacić niż forma, w jakiej ta płatność nastąpi. 5, 10 albo 20 tysięcy złotych, to wartość sama w sobie i określone obciążenie dla portfela, co to za różnica, jak je nazwiemy w umowie.

Nic bardziej błędnego. Ta sama kwota pieniędzy wpłacona, jako zaliczka będzie wywoływała inne skutki niż gdyby nazwać ją zadatkiem. Zaliczka, to w gruncie rzeczy tylko nieoprocentowany kredyt udzielany przez kupującego, który ma sprzedawcy ułatwić realizację zobowiązania. Zadatek może pełnić daleko szersze funkcje. Różnice pomiędzy obiema formami płatności wynikają z ich cech, które przedstawiamy poniżej:

Cechy zadatku

  1. „Zadatek”, to dodatkowe zastrzeżenie umowne występujące w umowach obligacyjnych, (zobowiązaniowych), wzmacniające więź umowną pomiędzy stronami.
  2. Zadatek zabezpiecza interesy obu stron umowy.
  3. Instytucja „zadatku” jest regulowana przepisami kodeksu cywilnego.
  4. Dawanie zadatku przy zawieraniu umowy nie jest obowiązkowe.
  5. W sprzedaży konsumenckiej zadatek może stanowić określona kwota pieniężna albo rzeczy ruchome.
  6. Strony umowy decydują o tym, jaką funkcję pełni wręczony zadatek: 
    1. Znaku zawarcia umowy.
    2. Zaliczki na poczet przyszłego świadczenia.
    3. Sankcji na wypadek niewykonania umowy przez którąkolwiek ze stron.
    4. Odstępnego.
  7. Jeżeli umowa została wykonana, zadatek staje się zaliczką i zostaje zaliczony na poczet świadczenia strony, która go dała. 
  8. Zadatek podlega zwrotowi tylko w okolicznościach określonych ustawą.  
  9. Jeżeli umowa nie została wykonana przez dającego zadatek,  biorący może od umowy odstąpić bez wyznaczania dodatkowego terminu i zachować otrzymany zadatek.
  10. Jeżeli umowa nie została wykonana przez biorącego zadatek, dający może od umowy odstąpić bez wyznaczania dodatkowego terminu i żądać od biorącego sumy dwukrotnie wyższej. 
  11. W przypadku rozwiązania umowy, zadatek powinien być zwrócony, a obowiązek zapłaty sumy dwukrotnie wyższej odpada.
  12. W przypadku, gdy umowa nie zostanie wykonana wskutek okoliczności, za które żadna ze stron nie ponosi odpowiedzialności albo odpowiedzialność ponoszą obie strony, zadatek powinien być zwrócony. 

Cechy zaliczki

  1. Zaliczka w sprzedaży konsumenckiej, to kwota pieniężna stanowiąca częściową zapłatę ceny towaru lub usługi, wnoszona z góry przez kupującego, zaliczana na poczet końcowej zapłaty po wykonaniu zobowiązań umownych.
  2. Zaliczka „działa” na korzyść biorącego.
  3. Instytucja „zaliczki” nie jest regulowana przepisami kodeksu cywilnego.
  4. Dawanie zaliczki przy zawieraniu umowy nie jest obowiązkowe.
  5. W sprzedaży konsumenckiej zaliczkę może stanowić tylko określona kwota pieniężna.
  6. Zaliczka podlega zwrotowi niezależnie od przyczyny powodującej zakończenie obowiązywania umowy. 
  7. W przypadku odstąpienia od umowy przez dającego zaliczkę może on żądać jej zwrotu oraz na zasadach ogólnych naprawienia szkody wynikłej z niewykonania zobowiązania.
  8. Odstąpienie od umowy przez biorącego zaliczkę nie stanowi podstawy do odmowy zwrotu otrzymanej zaliczki.
  9. W sprzedaży konsumenckiej postanowienia umów, które w przypadku odstąpienia od umowy przez sprzedawcę dopuszczają możliwość braku zwrotu zaliczki mogą być uznane za klauzule niedozwolone.   

Co przepada zaliczka czy zadatek?

Wielu kupujących boi się dokonywać jakichkolwiek płatności „z góry”. Skąd biorą się ich obawy? W odniesieniu do zadatku albo zaliczki często mówi się i pisze o tym, że mogą przepaść albo nie będą zwrócone. Co częściej przepada, zaliczka, czy zadatek? Ani jedno, ani drugie! Co do zasady, ani zaliczka, ani zadatek nie mogą „przepaść”.

W ściśle określonych przypadkach o przepadku świadczenia na rzecz Skarbu Państwa może zdecydować wyłącznie Sąd. To sytuacja wyjątkowa i niespotykana w zakresie zwykłych, codziennych umów sprzedaży albo umów o dzieło zawieranych w obrocie konsumenckim. Nie mniej, dla podkreślenia jednej z cech zadatku, częściej, chociaż niesłusznie, pojęcia „przepadek” używa się właśnie w odniesieniu do tej formy płatności dokonywanej „z góry”.

Wynika to z ustawowej możliwości zachowania zadatku przez sprzedawcę w przypadku, gdy umowa nie została wykonana przez dającego zadatek. Czy zachowanie zadatku przez biorącego z mocy ustawy można nazwać „przepadkiem”? Tylko w potocznym rozumieniu tego słowa.

Co prawda, dający zadatek traci pieniądze wpłacone „z góry”, ale nie dlatego, że one gdzieś tajemniczo „przepadły”, tylko z powodu uruchomienia przewidzianej prawem sankcji związanej z niewykonaniem przez niego umowy.

reklama

Dla przykładu, gdyby dającemu zadatek przyszło dodatkowo zapłacić odstępne albo kary umowne, to nikt nie mówiłby o „przepadku” kwot wypłaconych sprzedawcy z tego tytułu, a skutek finansowy dla dającego byłby ten sam, co w rzekomym przypadku przepadku zadatku, utrata określonej kwoty pieniężnej.      

Co jest zwrotne zaliczka czy zadatek?

Wiadomo już, że gdy mowa o „przepadku” zadatku lub zaliczki mamy do czynienia tylko z pewnym potocznym rozumieniem tego pojęcia, a jak jest z ich zwrotem. Co jest zwrotne, zaliczka czy zadatek?

W sprzedaży konsumenckiej zaliczka wpłacona „z góry” przy zawarciu umowy przez kupującego zawsze podlega zwrotowi i to niezależnie od przyczyny powodującej zerwanie więzi umownej oraz strony, która ją zrywa! Zgodnie z art. 395 § 2 K.c. w razie wykonania prawa odstąpienia umowa uważana jest za niezawartą, a to co strony już świadczyły, ulega zwrotowi.

Podobnie w art. 494 § 1 K.c. stwierdza się, że strona, która odstępuje od umowy wzajemnej, obowiązana jest zwrócić drugiej stronie wszystko, co otrzymała od niej na mocy umowy, a druga strona obowiązana jest to przyjąć.

Co więcej, zwrot świadczenia, czyli także zaliczki, na rzecz konsumenta powinien nastąpić niezwłocznie.

Nieco inaczej przedstawia się kwestia zwrotu zadatku, który dał kupujący przy zawarciu umowy. Zadatek podlega zwrotowi w ściśle określonych przypadkach, o których mowa w art. 394 § 3 K.c. Zadatek podlega zwrotowi tylko w razie rozwiązania umowy lub w wypadku, gdy niewykonanie umowy nastąpiło wskutek okoliczności, za które żadna ze stron nie ponosi odpowiedzialności albo za które ponoszą odpowiedzialność obie strony.

Co to jest zadatek?

Zadatek, podobnie jak umowne prawo do odstąpienia, odstępne i kara umowna należy do kategorii dodatkowych zastrzeżeń umownych. Rola każdego z dodatkowych zastrzeżeń umownych polega na umacnianiu albo osłabianiu więzi umownej pomiędzy stronami.

O ile wysokość zadatku pozostaje w odpowiednio wysokiej relacji do wartości świadczenia umownego należy uznać, że zadatek wzmacnia każdą więź umowną.

Aby zadatek mógł spełnić swoją funkcję musi być "dany". Jeżeli strony chcą skutecznie zastrzec zadatek, którego wręczenie ma nastąpić później niż zawarcie umowy, powinny zamieścić w umowie odpowiednie postanowienie określające termin dania zadatku. To oznacza, że zadatek, który nie został dany przy zawarciu umowy, a strony nie oznaczyły w umowie jego późniejszego wręczenia, należy uznać za nieskutecznie zastrzeżony. Ten sam skutek nastąpi także wtedy, gdy strona nie da zadatku w oznaczonym terminie.

Przedmiotem zadatku może być i najczęściej jest określona kwota pieniężna, ale może nim być też dowolna rzecz nie mająca nic wspólnego z przyszłym świadczeniem. W przypadku sprzedaży konsumenckiej, o tym czy wpłacana „z góry” kwota pieniężna ma być zadatkiem, jaka ma być wysokość tej kwoty albo relacja pomiędzy wysokością zadatku, a wartością przedmiotu świadczenia ustalają strony umowy.

Skutki jakie wywołuje danie zadatku wynikają z umowy, ze zwyczaju albo z ustawy. Ta kolejność nie jest przypadkowa i w kwestiach spornych dotyczących zastrzeżenia zadatku liczy się przede wszystkim uzgodniona wola stron umowy. 

Z umowy może wynikać na przykład, że zadatek pełni rolę odstępnego. Zwyczajowo zadatek jest uważany za znak zawarcia umowy, a gdy był dany w tego samego rodzaju rzeczach, jakie mają być przedmiotem świadczenia umownego, to pełni funkcję zaliczki.

Z mocy ustawy zadatek pełni rolę dyscyplinującą powodując, że jeżeli którakolwiek ze stron nie wywiąże się ze swego obowiązku umownego, to sytuacja drugiej strony kształtuje się szczególnie dla niej dogodnie na przykład przez zachowanie zadatku albo zgłoszenie żądania sumy dwukrotnie wyższej.

Czy zadatek jest zwrotny?

Nie jest tak, że kto dał zadatek przy zawarciu umowy może w dowolnej chwili i z dowolnej przyczyny domagać się jego zwrotu. Nie jest również tak, że zadatek dany przy umowie nigdy nie podlega zwrotowi. O tym kiedy i w jakich okolicznościach zadatek powinien być zwrócony stronie, która go dała przesądzają przepisy kodeksu cywilnego. 

W przypadku, gdy zawarta umowa zostanie wykonana zadatek ulega zaliczeniu na poczet świadczenia strony, która go dała, za wyjątkiem sytuacji, w której zaliczenie nie jest możliwe, wtedy zadatek ulega zwrotowi. W standardowych konsumenckich umowach sprzedaży albo o dzieło, strona dająca zadatek zobowiązana jest do świadczenia pieniężnego, tym samym zadatek z reguły stanowi określona kwota pieniężna, która może być i jest zaliczona na poczet świadczenia po wykonaniu umowy.

Gdyby jednak stało się tak, co mało prawdopodobne, ale możliwe, że tytułem zadatku dano inną rzecz niż kwota pieniężna, rzecz całkowicie inną niż przedmiot świadczenia, a umowa zostałby wykonana, zadatek w tej formie podlegałby zwrotowi z powodu niemożności zaliczenia na poczet świadczenia.

Inna okoliczność powodująca możliwość żądania zwrotu danego zadatku, to rozwiązanie umowy. Umowę mogą rozwiązać strony, ale w określonych przypadkach może zrobić to także na przykład sąd powszechny. 

Zadatek powinien być również zwrócony w wypadku, gdy umowa nie zostanie wykonana, a niewykonanie umowy nastąpiło wskutek okoliczności, za które żadna ze stron nie ponosi odpowiedzialności albo za które ponoszą odpowiedzialność obie strony.

Kiedy zadatek jest zwrotny?

Kodeks cywilny przewiduje trzy sytuacje, w których zadatek podlega zwrotowi. Strona która dała zadatek może żądać jego zwrotu, gdy:

  • umowa uległa rozwiązaniu,
  • niewykonanie umowy jest następstwem okoliczności, za które żadna ze stron nie odpowiada,
  • niewykonanie umowy jest następstwem okoliczności, za które odpowiadają obie strony.

Zwrotu zadatku w podwójnej wysokości

Do zaliczki nie stosuje się wskazanych zasad dotyczących przepadku zadatku lub obowiązku jego zwrotu w podwójnej wysokości.

Obowiązki odstępującego od umowy wzajemnej określone są w art. 494 k.c, z którego wynika, iż strona, która odstępuje od umowy wzajemnej obowiązana jest zwrócić drugiej stronie wszystko to, co otrzymała od niej na mocy umowy; może żądać zwrotu nie tylko tego co świadczyła lecz również naprawienia szkody wynikłej z niewykonania zobowiązania.

Art. 494. Strona, która odstępuje od umowy wzajemnej, obowiązana jest zwrócić drugiej stronie wszystko, co otrzymała od niej na mocy umowy; może żądać nie tylko zwrotu tego, co świadczyła, lecz również naprawienia szkody wynikłej z niewykonania zobowiązania.

Zadatek KC – gdzie szukać zapisów?

Instytucja i zastrzeżenie zadatku podlegają regulacjom zawartym w Księdze Trzeciej, Dział II, Tytuł III Kodeksu cywilnego - Ogólne przepisy o zobowiązaniach umownych.

Art.  394.  [Zadatek]

§  1. W braku odmiennego zastrzeżenia umownego albo zwyczaju zadatek dany przy zawarciu umowy ma to znaczenie, że w razie niewykonania umowy przez jedną ze stron druga strona może bez wyznaczenia terminu dodatkowego od umowy odstąpić i otrzymany zadatek zachować, a jeżeli sama go dała, może żądać sumy dwukrotnie wyższej.

§  2. W razie wykonania umowy zadatek ulega zaliczeniu na poczet świadczenia strony, która go dała; jeżeli zaliczenie nie jest możliwe, zadatek ulega zwrotowi.

§  3. W razie rozwiązania umowy zadatek powinien być zwrócony, a obowiązek zapłaty sumy dwukrotnie wyższej odpada. To samo dotyczy wypadku, gdy niewykonanie umowy nastąpiło wskutek okoliczności, za które żadna ze stron nie ponosi odpowiedzialności albo za które ponoszą odpowiedzialność obie strony.

Umowa zadatek wzór

Nie jest przyjęte tworzenie odrębnych umów, w których strony zobowiązywałby się do zamieszczenia zastrzeżenia zadatku w umowie, którą zamierzają zawrzeć w przyszłości. Można śmiało powiedzieć, że umowy zadatku nie istnieją, jest za to mnóstwo przykładów umów, w treści których znajduje się zastrzeżenie zadatku. Zadatek, to dodatkowe zastrzeżenie umowne występujące w konkretnym dokumencie, jako  „klauzula”, „postanowienie”, „zapis” zamieszczony w jego treści. Jeżeli wolą obu stron umowy sprzedaży albo umowy o dzieło jest zamieszczenie w niej zastrzeżenia zadatku można to zrobić na przykład tak: 

W dniu podpisania umowy Kupujący zapłacił Sprzedającemu tytułem zadatku kwotę 10 000 zł (dziesięć tysięcy złotych), co Sprzedający potwierdza, kwitując zarazem jej odbiór.

Co oczywiste, strony mogą również zamieścić inne dodatkowe postanowienia, w których przedstawią wspólne intencje, co do funkcji, jakie zadatek ma pełnić w odniesieniu do tej konkretnej czynności prawnej. Gdy tego nie uczynią o roli i znaczeniu zadatku przesądzą przepisy Kodeksu cywilnego.  

Bezzwrotny zadatek – czy istnieje coś takiego?

Prawidłowe wykonanie umowy powoduje, że zadatek ulega zaliczeniu na poczet świadczenia strony, która go dała. W razie niewykonania umowy przez dającego zadatek, druga strona może bez wyznaczenia terminu dodatkowego od umowy odstąpić i otrzymany zadatek zachować.

Czy to oznacza, że zadatek jest bezzwrotny? Oczywiście, że nie. W ten sposób realizowane są tylko skutki prawne zadatku, jako dodatkowego zastrzeżenia umownego. Jednocześnie z mocy ustawy, w razie rozwiązania umowy oraz gdy niewykonanie umowy nastąpiło wskutek okoliczności, za które żadna ze stron nie ponosi odpowiedzialności albo za które ponoszą odpowiedzialność obie strony, dający zadatek może domagać się zwrotu zadatku, a biorący powinien go zwrócić.

To kolejne potwierdzenie, że bezzwrotny zadatek co do zasady nie istnieje. W sprzedaży konsumenckiej, jakakolwiek próba zmiany tego porządku poprzez treść umowy może być uznana za przypadek stosowania klauzul niedozwolonych.

Czy zadatek można odzyskać i w jaki sposób?

Zadatek dany przy umowie można odzyskać, ale tylko w przewidzianych prawem okolicznościach, gdy:

  1. biorący zadatek nie wykona umowy
  2. niewykonanie umowy nastąpiło wskutek okoliczności, za które żadna ze stron nie ponosi odpowiedzialności
  3. niewykonanie umowy nastąpiło wskutek okoliczności, za które ponoszą odpowiedzialność obie strony
  4. umowa zostanie rozwiązana

W przypadku zaistnienia wyżej wskazanych okoliczności strona, która zadatek dała może żądać jego zwrotu, a w okolicznościach określonych w pkt a), dodatkowo żądać sumy dwukrotnie wyższej pod warunkiem wcześniejszego odstąpienia od umowy. Aby wyjaśnić co należy rozumieć pod pojęciem „niewykonania” umowy odwołamy się do tezy Sądu Apelacyjnego w Krakowie, który w wyroku I AGa 385/21 stwierdza:

„Niewykonaniem umowy na gruncie art. 394 § 1 k.c. jest także świadczenie rzeczy niewłaściwej jakości, w sytuacji gdy świadczenie tak dalece odbiega od kryteriów określających wykonanie zobowiązania zgodnie z jego treścią i w sposób odpowiadający jego celowi społeczno-gospodarczemu oraz zasadom współżycia społecznego, a także w sposób odpowiadający zwyczajom, że nie można mówić o wykonaniu umowy.”

Zaliczka co to?

Polskie prawo nie reguluje kwestii związanych ze stosowaniem zaliczek w umowach zobowiązaniowych. Nie istnieje też legalna definicja pojęcia „zaliczka”. W umowach zawieranych pomiędzy konsumentami i przedsiębiorcami, powszechnie przyjmuje się, że zaliczka, to określona kwota pieniężna wpłacana przedsiębiorcy będącemu sprzedawcą lub usługodawcą przez nabywcę rzeczy lub usługi „z góry”, zaliczana na poczet przyszłych zobowiązań nabywcy wynikających w wykonania umowy.

Wpłaconą przez kupującego zaliczkę można przyrównać do nieoprocentowanego kredytu udzielonego sprzedawcy w celu ułatwienia realizacji jego zobowiązania umownego. Strony zawieranej umowy mają swobodę, co do ustalenia wysokości, terminu i znaczenia zaliczki wpłacanej przez nabywcę.

Udzielanie zaliczki przez nabywcę rzeczy lub usługi nie jest obowiązkowe i nie ma żadnego umocowania prawnego poza postanowieniami zawieranej umowy. Sprzedawca nie ma prawa żądać od nabywcy wpłacenia zaliczki, a w przypadku takiego żądania nabywca nie ma obowiązku godzić się na zapłatę „z góry” jakiejkolwiek części swojego przyszłego zobowiązania.

Czy zaliczka podlega zwrotowi?

Zaliczka podlega zwrotowi niezależnie od przyczyny powodującej zakończenie obowiązywania umowy. Nie ma znaczenia, czy umowa przestanie obowiązywać z powodu odstąpienia przez którąkolwiek ze stron, czy też rozwiązania umowy za porozumieniem stron.

Jeżeli kupujący wpłacił zaliczkę na poczet swoich zobowiązań może żądać jej zwrotu. Podstawą do żądania zwrotu zaliczki jest treść art. 395 § 2 K.c. w którym stwierdza się, że w razie wykonania prawa odstąpienia umowa uważana jest za niezawartą, a to co strony już świadczyły, ulega zwrotowi w stanie niezmienionym, chyba że zmiana była konieczna w granicach zwykłego zarządu.

W przypadku, gdy przed wykonaniem zobowiązania umownego, z prawa do odstąpienia korzysta sprzedawca, do zwrotu zaliczki zobowiązuje go treść art. 494 § 1 K.c. w którym stwierdza się, że strona, która odstępuje od umowy wzajemnej, obowiązana jest zwrócić drugiej stronie wszystko, co otrzymała od niej na mocy umowy, a druga strona obowiązana jest to przyjąć.

Co więcej, zwrot świadczenia na rzecz konsumenta powinien nastąpić niezwłocznie. Jakiekolwiek próby przedsiębiorcy zmierzające do umownego wyłączenia obowiązku zwrotu konsumentowi uiszczonej zapłaty za świadczenie niespełnione w całości lub części, jeżeli konsument zrezygnuje z zawarcia umowy lub jej wykonania albo przewidujące utratę prawa żądania zwrotu świadczenia konsumenta spełnionego wcześniej niż świadczenie kontrahenta, gdy strony wypowiadają, rozwiązują lub odstępują od umowy może być uznane za stosowanie nieuczciwych praktyk rynkowych polegających na stosowaniu w umowie klauzul niedozwolonych.  

Kiedy zaliczka nie podlega zwrotowi i przepada?

W sprzedaży konsumenckiej, w odniesieniu do wzajemnych umów obligacyjnych, na przykład umów sprzedaży lub umów o dzieło, nie ma takiej sytuacji, w której w przypadku zakończenia obowiązywania umowy zaliczka wpłacona przez jedną ze stron nie podlegałaby zwrotowi.

Co prawda można sobie wyobrazić sytuację, w której strona dająca zaliczkę przy zawarciu umowy składa oświadczenie, że nie przyjmie zwrotu zaliczki, zrzeka się prawa do żądania jej zwrotu albo zgłoszenia roszczenia o jej zwrot, ale wydaje się to po pierwsze mało prawdopodobne ze względu na nieracjonalność takiego postępowania, po drugie prawnie wątpliwe w świetle treści art. 494 § 1 K.c. który obliguje strony do przyjęcia zwrotu tego co wzajemnie sobie świadczyły do czasu zakończenia obowiązywania umowy.  

Zaliczka uproszczona – co to?

Zaliczka uproszczona, to pojęcie z zakresu prawa podatkowego. Podatnicy podatku CIT są obowiązani wpłacać na rachunek urzędu skarbowego zaliczki miesięczne w wysokości różnicy pomiędzy podatkiem należnym od dochodu osiągniętego od początku roku podatkowego, a sumą zaliczek należnych za poprzednie miesiące.

Zgodnie z treścią art. 25 ust. 6 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U 2022 poz.2587) podatnicy mogą wpłacać zaliczki miesięczne w danym roku podatkowym w uproszczonej formie w wysokości 1/12 podatku należnego wykazanego w zeznaniu złożonym w roku poprzedzającym dany rok podatkowy.

Jeżeli w tym zeznaniu podatnicy nie wykazali podatku należnego, mogą wpłacać zaliczki miesięczne w wysokości 1/12 podatku należnego wynikającego z zeznania złożonego w roku poprzedzającym dany rok podatkowy o dwa lata. Jeżeli również w tym roku podatnicy nie wykazali podatku należnego, nie są możliwe wpłaty zaliczek w uproszczonej formie.

Zaliczka bezzwrotna – czy istnieje coś takiego?

W umowach stosowanych w sprzedaży konsumenckiej każda zaliczka, będąca kwotą pieniężną wypłacaną sprzedawcy „z góry” przez kupującego na poczet jego przyszłych zobowiązań umownych podlega zwrotowi niezależnie od przyczyn powodujących zakończenie obowiązywania umowy. W świetle obowiązującego prawa zaliczka bezzwrotna nie istnieje.

Zaliczka a zadatek przy rezerwacji – co lepiej wybrać? Przykład z życia wzięty

Wyjeżdżasz na wakacje i rezerwujesz noclegi? Zwróć uwagę, czy właściciel hotelu wymaga wniesienia „z góry” opłaty za rezerwację miejsca noclegowego i jak tę opłatę nazwał. 1000 złotych zaliczki albo zadatku, to nie to samo, chociaż dotyczy tej samej kwoty pieniędzy.

Zarówno zaliczka, jak i zadatek stanowią, co do zasady, zabezpieczenie wykonania zobowiązań umownych, ale nie działają w taki sam sposób w przypadku, gdy zobowiązania umowne nie zostaną wykonane.

Jeżeli twoja wpłata będzie zaliczką, to niezależnie od przyczyn, które spowodują, że umowa nie zostanie wykonana przysługuje ci prawo żądania zwrotu zaliczki, a hotel lub pensjonat nie ma prawa odmówić takiego zwrotu.

Jeżeli twoja wpłata będzie zadatkiem, a ty zmienisz zdanie, co do wyjazdu, hotel ma prawo twój zadatek zatrzymać.

W przypadku, gdy z jakichś przyczyn, to hotel odmówi tobie noclegu mimo przyjętej rezerwacji i zapłaty zadatku, możesz od umowy odstąpić i żądać zwrotu sumy dwukrotnie wyższej, czyli 2000,- zł.  

Co lepiej wybrać w przypadku rezerwacji miejsc hotelowych? Na to pytanie każdy już musi odpowiedzieć sobie sam biorąc pod uwagę fakt, że życie pełne jest niespodzianek.

Zadatek w umowie przedwstępnej – czy to dobry pomysł?

Umowę, przez którą jedna ze stron lub obie zobowiązują się do zawarcia oznaczonej umowy nazywa się umową przedwstępną. Umowa przedwstępna powinna określać istotne postanowienia umowy przyrzeczonej w tym termin, w ciągu którego ma być zawarta umowa przyrzeczona. Najczęstszym przypadkiem zawierania umów przedwstępnych jest sprzedaż nieruchomości. Regułą jest, że w umowach przedwstępnych znajduje się zastrzeżenie zadatku. Wybór tej formy zapłaty określonej kwoty „z góry” nie jest przypadkowy.

Zadatek chroni i zabezpiecza interesy obu stron umowy na wypadek gdyby zobowiązanie z umowy przedwstępnej nie zostało wykonane, co wynika wprost z treści art. 394 § 1 Kodeksu cywilnego. W przypadku, gdy niewykonanie umowy przedwstępnej nastąpi wskutek okoliczności, za które żadna ze stron nie ponosi odpowiedzialności albo za które ponoszą odpowiedzialność obie strony zadatek powinien być zwrócony stronie, która go dała.

Poniżej praktyczny przykład zastosowania zastrzeżenia zadatku w umowie przedwstępnej:

W dniu dzisiejszym Kupujący zapłacił Sprzedającemu tytułem zadatku kwotę 50 000 zł (pięćdziesiąt tysięcy złotych),  co  Jan Kowalski  potwierdza,  kwitując zarazem jej odbiór.

W sytuacji, gdy nie dojdzie do zawarcia umowy przyrzeczonej sprzedaży  z  winy Sprzedającego, Jan Kowalski zobowiązuje się do zwrotu w terminie 14 dni od daty  wskazanej  w  § ……  zadatku  w  podwójnej  wysokości  wraz  z  należnymi  odsetkami ustawowymi z tytułu zwłoki i co do tego obowiązku Sprzedający oświadcza, iż poddaje się rygorowi egzekucji wprost z niniejszego aktu w trybie określonym w art. 777 § 1 pkt 4 Kodeksu postępowania cywilnego.

Umowa na wykonanie usługi z zaliczką – jak zabezpieczyć zwrot zaliczki?

W praktyce nie ma na 100% pewnego sposobu zabezpieczenia zwrotu zaliczki wypłaconej wykonawcy, szczególnie wtedy, gdy działa on w złej wierze z zamiarem niewykonania albo nienależytego wykonania usługi.

Niestety udowodnienie działania w złej wierze bywa niezwykle trudne, więc zanim komuś damy zaliczkę, przede wszystkim warto zastanowić się, czy to konieczne oraz, czy nasz kontrahent jest dla nas na tyle wiarygodny, by mu wypłacać z góry określoną kwotę pieniężną, często w znacznej wartości. Warto pamiętać, że udzielenie zaliczki nie jest obowiązkowe i wynika z naszej dobrej woli.

W przypadku, gdy nasz usługodawca domaga się zapłaty „z góry” jakiejś kwoty zaliczki, na przykład na zakup materiałów, a suma nie jest wielka, nic nie stoi na przeszkodzie abyśmy sami kupili materiały niezbędne do wykonania usługi, a wykonawcy płacili wyłącznie za wykonane roboty.

Jeżeli jednak decydujemy się na udzielenie zaliczki w postaci określonej kwoty pieniężnej, to wyłącznie wtedy, gdy zawieramy umowę na piśmie, a w jej treści opiszemy i określimy jednoznacznie terminy i zasady postępowania w przypadku niewykonania lub nienależytego wykonania usługi, w tym także zasady i warunki zwrotu zaliczki. 

W przypadku zaliczek o wysokiej wartości, warto dodatkowo zabezpieczyć zwrot zaliczki poprzez oświadczenie dłużnika, czyli osoby biorącej zaliczkę, o poddaniu się egzekucji złożone w odrębnym akcie notarialnym na podstawie art. 777 § 1 pkt.5 K.p.c., który obejmuje obowiązek zapłaty sumy pieniężnej do wysokości w akcie wprost określonej albo oznaczonej za pomocą klauzuli waloryzacyjnej, gdy w akcie wskazano zdarzenie, od którego uzależnione jest wykonanie obowiązku, jak również termin, do którego wierzyciel może wystąpić o nadanie temu aktowi klauzuli wykonalności.

Zaliczka bez umowy – na biednego nie trafiło…

Stara rzymska maksyma powiada: „verba volant, scripta manent” – słowa ulatują pismo pozostaje. Zaliczka bez umowy? Udzielanie bliżej nieznanym osobom lub firmom jakichkolwiek zaliczek, a już szczególnie o dużej wartości, bez jakiejkolwiek pisemnej umowy, dowodu zapłaty, określenia warunków zwrotu zaliczki w przypadku niewykonania albo nienależytego wykonania zobowiązania, to więcej niż naiwność, to zwyczajna głupota.

Jedyny dopuszczalny przypadek takiego rozdawnictwa pieniędzy, to wtedy, gdy nie wiadomo co robić z ich nadmiarem. W przypadku straty odżałujesz, a co tam, na biednego nie trafiło. Traf chce, że posiadacze takiego „nadmiaru pieniędzy” zawdzięczają swoją zamożność między innymi przezorności w ich wydawaniu i chętnie zaliczek nie udzielają, a już takich bez pisemnej umowy, to na pewno. 

Oknotest.pl 2023-08-20 13:33:00


Komentarze

Bądź pierwszy i dodaj swój komentarz!

dodaj komentarz
Zobacz także...

Okna producenci opinie

OKNOTEST.PL © 2007 - 2024