Gwarancja jakości

Dostosowywanie polskiego systemu prawnego do prawa UE i realizacja dyrektywy Nr 44/1999 z 25 maja1999 r. w sprawie określonych aspektów sprzedaży i gwarancji na dobra konsumpcyjne (Dz. Urz. UE Nr L 171 z 09.07.1999 r.) stworzyły sytuację, w której przepisy kodeksu cywilnego dotyczące rękojmi za wady i gwarancji jakości nie mają zastosowania do umów sprzedaży zawieranych pomiędzy sprzedawcami, a konsumentami.

Konsumentom po dokonaniu zakupu, w wypadku spraw spornych dotyczących szeroko pojętej jakości nabytych dóbr ochronę zapewniają dwa niezależne od siebie środki ochrony, czyli stwierdzenie niezgodności wyrobu konsumpcyjnego z umową oraz gwarancja komercjalna.

Osoby fizyczne nabywające rzecz w celu niezwiązanym z działalnością zawodową bądź gospodarczą (konsumenci), nabywający towary konsumpcyjne (rzeczy ruchome), znajdują ochronę w przepisach ustawy z dnia 27 lipca 2002 r o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz.U. 2002 r, Nr 141, poz. 1176).

Dotychczasowe uregulowania kodeksu cywilnego dotyczące gwarancji jakości znajdują zastosowanie jedynie w obrocie profesjonalnym dotyczącym umów sprzedaży zawieranych pomiędzy przedsiębiorcami w zakresie działalności ich przedsiębiorstw.

Obrotem profesjonalnym będzie sprzedaż okien i drzwi balkonowych przez producenta, podmiotom zajmujących się ich dalszą odsprzedażą ( dealerom, przedstawicielom handlowym, partnerom handlowym itp.), a także sprzedaż okien przez firmy handlowe innym podmiotom gospodarczym lub osobom fizycznym nie będącym w rozumieniu przepisów prawa konsumentami.

Coraz większe różnicowanie form sprzedaży okien oraz podział nabywców okien na grupę konsumentów i podmiotów nie będących konsumentami, powoduje że wokół zasad funkcjonowania umów gwarancji tak wśród sprzedawców jaki i nabywców narasta wiele powszechnych, ale nieprawdziwych przekonań, które stają się częstą przyczyną różnorakich konfliktów.

Gwarancja jakości nazbyt często staje się argumentem marketingowym, decydującym o zakupie, który jednocześnie przez każdą ze stron zawieranej umowy jest inaczej rozumiany, a różne interpretacje prowadzą do sporów na tle realizacji postanowień umów gwarancji.

Pozornie prosta konstrukcja potocznie rozumianej „GWARANCJI JAKOŚCI”, w praktyce wcale nie jest aż tak prosta jak by to się mogło wydawać. Warto więc choć w podstawie wiedzieć czym jest gwarancja jakości, jakie mogą być jej rodzaje i ewentualne ograniczenia.

Pierwszym źródłem nieporozumień jest często błędne rozumienie działania gwarancji przez sprzedawców okien. Uważają oni, że udzielona im gwarancja producenta przenosi się wprost na ich odbiorców. To częsty i powszechny błąd.

W obrocie profesjonalnym: Gwarancja jakości to dodatkowe klauzule umowne, w których kupujący uzyskuje osobne zapewnienie, co do jakości rzeczy sprzedanej, które określa jego uprawnienia zastępując czy też uzupełniając uprawnienia z tytułu rękojmi.

Artykuł 577 § 1 kodeksu cywilnego zawiera ustawową regułę interpretacyjną pozwalającą ustalić, jakie skutki prawne wywołuje otrzymanie przez kupującego od sprzedawcy dokumentu gwarancyjnego, co do jakości rzeczy sprzedanej:

„W wypadku, gdy kupujący otrzymał od sprzedawcy dokument gwarancyjny, co do jakości rzeczy sprzedanej, poczytuje się w razie wątpliwości, że wystawca dokumentu (gwarant) jest obowiązany do usunięcia wady fizycznej rzeczy lub do dostarczenia rzeczy wolnej od wad, jeżeli wady te ujawnią się w ciągu terminu określonego w gwarancji”.

Sprzedawca udziela, bowiem kupującemu z reguły takiej gwarancji na piśmie przy zawarciu umowy sprzedaży. W odniesieniu do wad fizycznych rzeczy, zwłaszcza, gdy chodzi o bardziej skomplikowane mechanizmy, urządzenia techniczne, a także okna i drzwi balkonowe, w których wady mogą pojawić się dopiero w toku korzystania z rzeczy przez kupującego i nawet nie są możliwe do wykrycia w chwili zawarcia umowy, sprzedawca wręcza kupującemu najczęściej dokument gwarancyjny wystawiony przez wytwórcę. Dokument ten ma charakter prawny znaku legitymacyjnego stwierdzającego obowiązek świadczenia.

Dokument gwarancyjny może być dokumentem imiennym lub dokumentem na okaziciela.

Przepisy regulujące gwarancję jakości rozróżniają gwarancję sprzedawcy (tzw. gwarancja handlowa) i gwarancję wytwórcy (tzw. gwarancja fabryczna).. Choć w praktyce regułą jest druga, a wyjątkiem pierwsza, w przepisach k.c. rzecz jest traktowana odwrotnie.

Roszczenia z tytułu gwarancji fabrycznej będą kierowane wprost do wytwórcy, dokument zaś gwarancyjny zawiera w tej materii stosowne zobowiązanie tego, kto go wystawił.

Pierwszym uprawnionym z gwarancji jest kupujący. Uprawnienia z tytułu gwarancji mogą jednak przejść na osobę trzecią wraz z wydaniem jej ważnego dokumentu gwarancyjnego na okaziciela.

W wypadku gwarancji imiennej przejście tych uprawnień może nastąpić w ramach cesji lub sukcesji ogólnej.

Podstawową funkcją gwarancji jest ochrona kupującego (uprawnionego z tytułu gwarancji) przed konsekwencjami "zepsucia się" lub niewłaściwego funkcjonowania przedmiotu sprzedaży, jeżeli pozostają one w związku z jego wadliwością. Gwarancja ma na celu odwrócenie wskazanych wyżej skutków wadliwości przedmiotu sprzedaży.

Kupujący nie ma obowiązku badania jakości rzeczy objętej gwarancją. Obowiązek taki byłby sprzeczny z ochronną funkcją gwarancji.

Co więcej przy jakichkolwiek wątpliwościach, co do treści oświadczenia gwaranta przy ocenie ochronnej funkcji gwarancji uwzględniana będzie wykładnia art. 65 kodeksu cywilnego:

„§ 1. Oświadczenie woli należy tak tłumaczyć, jak tego wymagają ze względu na okoliczności, w których złożone zostało, zasady współżycia społecznego oraz ustalone zwyczaje”.

„§ 2. W umowach należy raczej badać, jaki był zgodny zamiar stron i cel umowy, aniżeli opierać się na jej dosłownym brzmieniu”.

Gwarancja zawiera w swej treści dwa podstawowe elementy:

• Pierwszy z nich, o czym była mowa wyżej, obejmuje zapewnienie sprawnego i prawidłowego funkcjonowania przedmiotu sprzedaży.
• Drugi zaś określa warunki odpowiedzialności gwaranta. Ilekroć sprzedawca udzielił kupującemu na piśmie gwarancji, co do jakości rzeczy sprzedanej, poczytuje się w razie wątpliwości, że jest on zobowiązany do usunięcia wad fizycznych rzeczy (naprawa) albo, że jest zobowiązany do dostarczenia rzeczy wolnej od wad.

Obowiązki gwaranta mogą być ograniczone, np. wyłącznie do napraw (bez wymiany rzeczy na inną, wolną od wad) lub rozszerzone, np. na umowne prawo odstąpienia. Treść stosunku kształtuje, bowiem w pierwszym rzędzie umowa, z której takie ograniczenie może wynikać. Ograniczenie nie pozostaje w sprzeczności zasadami współżycia społecznego i naturą prawną gwarancji.

W praktyce dopuszczalne jest także takie ukształtowanie gwarancji, po myśli którego kupujący przyjmuje na siebie ciężar faktycznego usuwania wad na koszt (rozliczenia według rachunków, rozliczenia ryczałtowe) i ryzyko gwaranta.

Wybór w odniesieniu do wykonania zobowiązań wynikających z gwarancji (osiągnięcia celu gwarancji) należy do gwaranta. Sposób korzystania z tego prawa może podlegać ocenie z zastosowaniem art. 5 k.c. stanowiącego:

„Nie można czynić ze swego prawa użytku, który by był sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub z zasadami współżycia społecznego. Takie działanie lub zaniechanie uprawnionego nie jest uważane za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony”.

Wykonanie zobowiązania z gwarancji, gdy w następstwie dokonanego przez gwaranta wyboru zostało ono zindywidualizowane jako naprawa rzeczy, polega nie tylko na usunięciu wszystkich ujawnionych wad rzeczy wynikłych z przyczyn w niej tkwiących, ale także na skuteczności tej naprawy.

Oznacza to, iż usunięto wady w sposób eliminujący możliwość ponownego wystąpienia tych samych wad. Nie każda, bowiem naprawa, lecz tylko naprawa skuteczna, przywraca uprawnionemu z gwarancji możność niezakłóconego korzystania z rzeczy zgodnie z jej przeznaczeniem.

Wszyscy sprzedawcy okien i drzwi balkonowych z PVC nie będący jednocześnie ich wytwórcami powinni pamiętać, że zgodnie z treścią art. 579 kodeksu cywilnego obowiązuje w prawie polskim ,,równoległa" odpowiedzialność sprzedawcy z tytułu rękojmi i gwarancji.

„Kupujący może wykonywać uprawnienia z tytułu rękojmi za wady fizyczne rzeczy, niezależnie od uprawnień wynikających z gwarancji”.

Jeśli gwarancja fabryczna nie jest gwarancją „na okaziciela” lub sprzedawcy nie przysługuje prawo do cesji, powinien on być zainteresowany uzyskaniem od wytwórcy gwarancji fabrycznej z porównywalnym do rękojmi lub korzystniejszym zakresem obowiązków gwaranta, niż zakres obowiązków, które przyjął na siebie w wyniku udzielanej przez siebie gwarancji handlowej.

Obowiązki gwaranta powstają, jeżeli wady ujawnią się w ciągu terminu określonego w gwarancji. W braku innego zastrzeżenia, termin wynosi jeden rok od dnia, w którym rzecz została kupującemu wydana.

Wykonanie świadczeń gwarancyjnych może nastąpić bądź własnymi siłami gwaranta, bądź za pomocą osób trzecich (serwis gwarancyjny) w ramach umowy łączącej gwaranta z osobą trzecią. Powierzenie przez gwaranta wykonywania świadczeń gwarancyjnych osobie trzeciej nie powoduje zwolnienia gwaranta z odpowiedzialności z tytułu gwarancji w stosunku do uprawnionego.

Odstąpienie od umowy sprzedaży na podstawie przepisów o rękojmi powoduje wygaśnięcie udzielonej gwarancji jakości.

W odniesieniu do odpowiedzialności z tytułu gwarancji jakości przy sprzedaży, bardzo daleko idące zmiany wprowadza ustawa z dnia 27 lipca 2002 r o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz.U. 2002 r, Nr 141, poz. 1176).

Cytowana wyżej ustawa w art. 13 zawiera istotną modyfikację gwarancji jakości wprowadzając do polskiego prawa tzw. "gwarancję komercjalną", nazywaną też („gwarancję europejską").

Ustawa przyjmuje, co do zasady, swobodę gwaranta w odniesieniu do kształtowania treści dokumentu gwarancji. Uznaje ona jednak, za składniki treści gwarancji także te oświadczenia gwarancyjne, zapewnienia, co do właściwości towaru oraz przyrzeczenia określonych świadczeń, które znalazły się w reklamie danego rodzaju towaru.

Ustawa z dnia 27 lipca 2002 r. o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o zmianie kodeksu cywilnego implementuje postanowienia Dyrektywy nr 44/1999 z 25 maja 1999 r. w sprawie określonych aspektów sprzedaży i gwarancji na dobra konsumpcyjne (Dziennik Urzędowy Wspólnot Europejskich nr L 171 z dnia 9 lipca 1999 r).

Ustawa uwzględnia ponadto postanowienia dyrektywy nr 98/6 z dnia 16 lutego 1998 r. o ochronie konsumentów przy podawaniu ceny oferowanych im wyrobów (Dziennik Urzędowy Wspólnot Europejskich nr 80 z dnia 18 marca 1998 r.).

Nowa regulacja w odmienny sposób określa zasady odpowiedzialności sprzedawcy wobec kupującego za sprzedany towar. Ustawa o sprzedaży konsumenckiej wyłącza stosowanie przepisów art. 556 – 581 Kodeksu cywilnego, dotyczących rękojmi i gwarancji oraz wprowadza do systemu prawnego dwa nowe pojęcia w zakresie ochrony praw konsumentów:

• Niezgodność towaru konsumpcyjnego z umową.
• Gwarancję komercyjną (Gwarancję europejską).

W ustawie o sprzedaży konsumenckiej problemowi gwarancji jakości poświęcony jest wyłącznie artykuł 13 o następującej treści:

„1. Udzielenie kupującemu gwarancji następuje bez odrębnej opłaty przez oświadczenie gwaranta, zamieszczone w dokumencie gwarancyjnym lub reklamie, odnoszących się do towaru konsumpcyjnego; określa ono obowiązki gwaranta i uprawnienia kupującego w przypadku, gdy właściwość sprzedanego towaru nie odpowiada właściwości wskazanej w tym oświadczeniu. Nie uważa się za gwarancję oświadczenia, które nie kształtuje obowiązków gwaranta.

2. Sprzedawca udzielający gwarancji wydaje kupującemu wraz z towarem dokument gwarancyjny; powinien także sprawdzić zgodność znajdujących się na towarze oznaczeń z danymi zawartymi w dokumencie gwarancyjnym oraz stan plomb i innych umieszczonych na towarze zabezpieczeń.

3. Oświadczenie gwarancyjne powinno być sformułowane zgodnie z wymaganiami określonymi w art. 3 ust. 1 zdanie pierwsze. Jednakże uchybienie tym wymaganiom pozostaje bez wpływu na ważność gwarancji i nie pozbawia kupującego wynikających z niej uprawnień.

4. W dokumencie gwarancyjnym należy zamieścić podstawowe dane potrzebne do dochodzenia roszczeń z gwarancji, w tym w szczególności nazwę i adres gwaranta lub jego przedstawiciela w Rzeczypospolitej Polskiej, czas trwania i terytorialny zasięg ochrony gwarancyjnej. Ponadto powinno być w nim zawarte stwierdzenie, że gwarancja na sprzedany towar konsumpcyjny nie wyłącza, nie ogranicza ani nie zawiesza uprawnień kupującego wynikających z niezgodności towaru z umową.”

Udzielenie komercjalnej gwarancji jakości na towar nie jest obligatoryjne. Gwarant sam decyduje czy udzieli konsumentom gwarancji na swój produkt oraz jej treść i zakres, np. liczbę napraw, warunki, w jakich może być dokonana wymiana sprzętu na nowy, adresy serwisów. W odróżnieniu od uprzednio obowiązujących w tej materii przepisów, ustawa nie przewiduje nałożenia na gwaranta żadnych minimalnych wymagań dotyczących załatwiania reklamacji z tego tytułu.

Gwarancja komercjalna (europejska) - to oświadczenie gwaranta zamieszczone w dokumencie gwarancyjnym lub reklamie. Ten, kto udziela gwarancji staje się gwarantem, najczęściej jest to producent, ale może być także importer albo nawet sprzedawca.

Gwarancja komercjalna określa:

• obowiązki gwaranta (obowiązkowo - inaczej wcale nie jest gwarancją),
• zakres odpowiedzialności gwaranta,
• uprawnienia kupującego.

Gwarancja komercjalna - nie wyłącza, nie ogranicza ani nie zawiesza uprawnień kupującego wynikających z niezgodności towaru z umową, o czym gwarant powinien poinformować konsumenta w oświadczeniu gwarancyjnym.

Gwarancja komercjalna - powinna zostać sformułowana w języku polskim w sposób jasny, zrozumiały i nie wprowadzający w błąd. Jeżeli jednak gwarant uchybi powyższemu wymogowi, gwarancja jest nadal ważna i pozostaje to bez wpływu na uprawnienia kupującego.

Dokument gwarancyjny, jeśli jest wydawany powinien zawierać podstawowe dane potrzebne do dochodzenia roszczeń:

• nazwę i adres gwaranta lub jego przedstawiciela w Polsce,
• czas trwania gwarancji,
• terytorialny zasięg ochrony gwarancyjnej,

Jeśli gwarancji komercjalnej udziela sprzedawca to musi on dodatkowo:

• wydać dokument gwarancyjny,
• sprawdzić zgodność znajdujących się na towarze oznaczeń z danymi zawartymi w tym dokumencie,
• sprawdzić stan plomb i pozostałych zabezpieczeń, jeżeli rzecz je posiada.

Udzielenie gwarancji komercjalnej nie może wiązać się z odrębną opłatą !!!

OKNOTEST.PL